ویژگیهای چراغهای خطی ضد انفجار
چراغهای خطی ضد انفجار یکی از انواع رایج چراغهای روشنایی در محیطهای مستعد خطر هستند. این چراغها به شکل کشیده (لولهای یا خطی) طراحی شدهاند و معمولاً روی دیوارها یا سقف محیطهای صنعتی نصب میشوند. بدنه مستحکم و کشیده آنها اغلب از آلیاژ آلومینیوم بدون مس ساخته میشود که مقاومت بالایی در برابر خوردگی و ضربه دارد. شیشه محافظ در چراغ خطی ضد انفجار معمولاً از جنس بوروسیلیکات یا پلیکربنات مقاوم است که در برابر حرارت و فشار ناشی از انفجارهای داخلی مقاومت میکند. این چراغها دارای درجه حفاظت بالا (حداقل IP66 یا IP67) هستند تا ورود گردوغبار یا رطوبت به داخل محفظه را کاملاً مانع شوند. بسیاری از چراغهای خطی ضد انفجار جدید از منابع نوری LED بهره میبرند که علاوه بر مصرف کم انرژی، طول عمر بسیار بالایی دارند (گاهی بیش از ۵۰هزار ساعت). برخی مدلهای چراغ خطی، قابلیت کار به صورت اضطراری را نیز دارند؛ به این صورت که مجهز به باتری داخلی بوده و در هنگام قطعی برق، مانند یک چراغ اضطراری ضد انفجار عمل میکنند و روشنایی ایمنی مسیر را فراهم میسازند. به طور کلی، ویژگیهایی نظیر پخش یکنواخت نور در محیطهای وسیع، امکان نصب آسان به صورت ردیفی، مقاومت مکانیکی IK بالا (مثلاً IK07) و تعمیر و نگهداری آسان نیز از مشخصات مهم چراغهای خطی ضد انفجار به شمار میروند.
مزایای چراغ اضطراری ضد انفجار
-
افزایش ایمنی محیط کار: در زمان وقوع حوادثی مانند آتشسوزی یا انفجار جزئی، این چراغها بدون تولید جرقه یا شعله، روشنایی لازم را برای تخلیه اضطراری فراهم میکنند.
-
رعایت استانداردهای ایمنی بینالمللی (مانند NFPA): استفاده از چراغ اضطراری ضد انفجار موجب انطباق کامل با الزامات قانونی در محیطهای پرخطر میشود.
-
دوام بالا و طول عمر مفید طولانی: به دلیل بدنه مقاوم و طراحی صنعتی، این چراغها کمتر دچار خرابی شده و نیاز به تعویض مکرر ندارند.
-
صرفهجویی اقتصادی در بلندمدت: کاهش نیاز به تعمیر و نگهداری و طول عمر زیاد موجب کاهش هزینههای عملیاتی میشود.
-
مصرف انرژی بسیار پایین (تا ۹۰٪ کمتر): بهرهگیری از تکنولوژی LED باعث کاهش مصرف برق و افزایش بهرهوری انرژی میشود.
-
سازگاری با محیط زیست: چراغها فاقد جیوه، سرب یا مواد سمی هستند و حرارت کمتری تولید میکنند.
-
کارکرد پایدار حتی در شرایط سختدسترس: طراحی ویژه مدار الکترونیکی باعث کاهش نیاز به تعمیر و عملکرد مطمئن در محیطهای صنعتی صعبالوصول میشود.
کاربردهای چراغ اضطراری ضد انفجار
| محیط یا صنعت |
نوع خطر |
کاربرد چراغ اضطراری ضد انفجار |
| صنایع نفت، گاز و پتروشیمی |
بخارات و گازهای قابل اشتعال |
تأمین روشنایی ایمن در سکوها، پالایشگاهها و خطوط لوله |
| معادن زیرزمینی |
متان و گرد زغال قابل انفجار |
جلوگیری از انفجار ناشی از گاز و گردوغبار در زمان اضطراری |
| کارخانههای شیمیایی و دارویی |
حلالها و مواد فرار |
روشنایی بدون جرقه در زمان نشت مواد شیمیایی یا قطعی برق |
| سیلوهای غلات و کارخانههای آرد |
گردوغبارهای قابل انفجار |
تأمین ایمنی در برابر انفجار گرد غلات در شرایط بحرانی |
| تأسیسات نظامی و انبار تسلیحات |
مواد منفجره حساس |
تضمین روشنایی اضطراری در مواقع بحرانی بدون ایجاد جرقه |
| کارگاههای رنگ و رزین |
بخارات فرار و قابل اشتعال |
استفاده ایمن هنگام نشت بخار یا خاموشی ناگهانی |
| دکلهای حفاری نفت در دریا |
شرایط محیطی سخت و گازهای قابل انفجار |
نوردهی ایمن در مواقع قطع برق یا شرایط بحرانی دریا |
انواع چراغ اضطراری ضد انفجار:
- چراغ اضطراری ضد انفجار خطی: این دسته شامل چراغهای کشیده (شبیه مهتابی) است که برای روشنایی عمومی محیطهای بزرگ به کار میروند. چراغ خطی ضد انفجار اغلب دارای دو لوله LED یا فلورسنت درون یک محفظه ضد شعله مقاوم است و میتواند به صورت عادی یا اضطراری استفاده شود. این چراغها نور گسترده و یکنواختی فراهم میکنند و برای راهروها، تونلها و سالنهای صنعتی ایدهآل هستند.
- چراغ اضطراری ضد انفجار پروژکتوری: این نوع چراغها به صورت نورافکن طراحی شده و میتوانند نوری متمرکز و پرقدرت را به نقاط دورتر بتابانند. نمونههایی از آنها چراغهای سقفی یا دیواری با برد زیاد هستند که در محوطههای باز پالایشگاهها، سکوهای نفتی و تأسیسات بزرگ استفاده میشوند. در صورت قطعی برق، نسخههای اضطراری این نورافکنها روشنایی لازم را برای دوربینهای مدار بسته یا مناطق وسیع تأمین میکنند.
- چراغ خروج اضطراری ضد انفجار: این چراغها که به نام چراغ علائم خروج نیز شناخته میشوند، دارای نوشته یا آیکون “خروج” روی خود هستند و مسیرهای فرار را در شرایط اضطراری مشخص میکنند. چراغ خروج ضد انفجار معمولاً در درگاههای خروجی سالنهای پرخطر نصب میشود و باتری داخلی آن در زمان قطع برق، علامت خروج را روشن نگه میدارد تا افراد بتوانند راه خروج را پیدا کنند.
- چراغ قابل حمل (پرژکتور) ضد انفجار: گروهی از چراغهای اضطراری ضد انفجار به صورت پرتابل یا دستی طراحی شدهاند. این چراغها دارای باتری داخلی شارژی هستند و کارکنان میتوانند در صورت نیاز آنها را با خود حمل کنند یا در محلهایی که دسترسی به برق نیست، به صورت موقت استفاده نمایند. چراغ قوهها و هندلامپهای ضد انفجار نمونههایی از این نوعاند که برای بازرسی تجهیزات یا انجام تعمیرات اضطراری در مناطق خطرناک به کار میروند. مزیت این چراغها انعطافپذیری بالا و امکان استفاده در هر نقطه دلخواه است.
علاوه بر تقسیمبندی بالا، هر چراغ اضطراری ضد انفجار باید متناسب با نوع محیط خطرناک انتخاب شود. به طور مثال برخی چراغها مخصوص محیطهای حاوی گازهای قابل انفجار (مانند متان، پروپان و … با ردهبندی Ex d یا Ex e) هستند و برخی برای محیطهای غبارآلود قابل انفجار (مانند سیلوهای گندم یا معادن غبار با ردهبندی Ex t) طراحی شدهاند. بنابراین هنگام بررسی انواع، باید به کد ضد انفجار آنها (گروه گازی یا غباری، کلاس دمایی و Zone قابل استفاده) نیز توجه کرد تا چراغ مناسب با شرایط محیطی انتخاب شود.
استانداردها و گواهینامههای چراغ اضطراری ضد انفجار
| نام استاندارد / گواهینامه |
توضیحات |
کاربرد و اعتبار |
| ATEX (Directive 2014/34/EU) |
استاندارد اتحادیه اروپا برای تجهیزات مورد استفاده در محیطهای مستعد انفجار |
الزامی برای استفاده در Zone 1، Zone 2 و محیطهای گردوغباری؛ معتبر در اروپا |
| IECEx |
استاندارد بینالمللی بر اساس IEC 60079 برای تجهیزات ضد انفجار |
قابل قبول در کشورهای مختلف بدون نیاز به تست مجدد |
| IP (Ingress Protection) |
درجهبندی حفاظت در برابر نفوذ آب و گردوغبار (مثلاً IP65، IP66، IP67) |
ضروری برای اطمینان از مقاومت محیطی چراغ در فضای صنعتی |
| IK (Impact Protection) |
درجهبندی مقاومت مکانیکی در برابر ضربه (مثلاً IK07، IK08) |
نمایانگر استحکام بدنه چراغ در برابر برخوردهای فیزیکی |
| UL / CSA |
استانداردهای ایمنی برای تجهیزات الکتریکی در آمریکای شمالی |
ضروری برای صادرات به ایالات متحده و کانادا |
| NEC (Class & Division) |
طبقهبندی محیطهای خطرناک طبق کد برق ملی آمریکا |
مورد استفاده در طراحی و انتخاب تجهیزات برای محیطهای انفجاری در آمریکا |
خرید چراغ اضطراری ضد انفجار
برای خرید چراغ اضطراری ضد انفجار باید چند نکته اساسی را مدنظر قرار دهید. نخست اینکه حتماً به سراغ تأمینکنندگان معتبر و متخصص بروید. به دلیل حساسیت عملکرد این تجهیزات، اطمینان از اصالت کالا و داشتن گواهینامههای استاندارد امری حیاتی است. توصیه میشود از فروشگاهها یا نمایندگیهای رسمی تولیدکنندگان شناختهشده خرید کنید تا چراغی که دریافت میکنید واقعاً تمام ویژگیهای ادعا شده (مانند ضد انفجار بودن) را داشته باشد. نکته بعدی، مشخص کردن نیازهای دقیق پروژه است. قبل از خرید، نوع محیط خطرناک خود (گاز یا غبار، Zone بندی)، میزان روشنایی مورد نیاز (لومن یا وات چراغ)، مدت زمان روشنایی اضطراری مدنظر و نوع نصب (دیواری، سقفی یا قابل حمل) را مشخص کنید. با این کار، فروشنده یا کارشناس فنی میتواند بهترین مدل چراغ اضطراری ضد انفجار را به شما پیشنهاد دهد. همچنین در زمان خرید، وجود خدمات پس از فروش و گارانتی را بررسی کنید. داشتن گارانتی معتبر (مثلاً ۵ ساله) و امکان تأمین قطعات یدکی یا باتری، نشاندهنده کیفیت بالاتر محصول است. در نهایت، فرآیند خرید از شرکتهای بزرگ معمولاً ساده است؛ برای مثال شما میتوانید از طریق تماس با واحد فروش شرکت مربوطه، موجودی و قیمت روز چراغ اضطراری ضد انفجار را استعلام کرده و سفارش خود را ثبت کنید. به یاد داشته باشید که سرمایهگذاری روی یک چراغ اضطراری ضد انفجار باکیفیت در واقع سرمایهگذاری روی ایمنی و آرامش خاطر در محیط کاری شماست.
قیمت چراغ اضطراری ضد انفجار
قیمت چراغ اضطراری ضد انفجار بسته به عوامل گوناگونی متغیر است. از جمله این عوامل میتوان به توان و نوع منبع نور (LED بودن یا سایر انواع)، جنس بدنه و کیفیت ساخت، میزان مقاومت در برابر نفوذ (IP) و ضربه (IK)، داشتن گواهینامههای معتبر بینالمللی و همچنین برند سازنده اشاره کرد. معمولاً چراغهای ضد انفجار به دلیل تکنولوژی پیشرفته و استانداردهای سختگیرانهای که رعایت میکنند، قیمت بالاتری نسبت به چراغهای عادی دارند. با این حال، طول عمر بالا و عدم نیاز به تعویض مکرر تا حد زیادی این هزینه اولیه را جبران میکند. در بازار ایران، عامل موثر دیگر بر قیمت، نوسانات نرخ ارز است. بسیاری از قطعات یا استانداردهای این تجهیزات وارداتی هستند و تغییر قیمت ارز میتواند قیمت نهایی محصول را تحت تأثیر قرار دهد. به همین دلیل قیمت چراغ اضطراری ضد انفجار معمولاً رقمی ثابت نیست و لازم است پیش از خرید، از فروشنده استعلام جدید گرفته شود. توصیه میشود جهت دریافت قیمت روز این محصولات، مستقیماً با شرکت یا نمایندگی فروش تماس بگیرید تا ضمن اطلاع از قیمت، از وجود تخفیفات یا شرایط فروش ویژه نیز مطلع شوید. در نهایت، هنگام مقایسه قیمتها، به استانداردها و ویژگیهای فنی هر مدل دقت کنید؛ چراغی که اندکی ارزانتر است ولی گواهینامه یا کیفیت لازم را ندارد، میتواند خطرات جبرانناپذیری ایجاد کند. پس قیمت را در کنار فاکتور ایمنی و کیفیت بسنجید.
دریافت لیست قیمت در واتساپ
نکات مهم در انتخاب چراغ اضطراری ضد انفجار
انتخاب چراغ اضطراری ضد انفجار مناسب نیازمند دقت در چند فاکتور کلیدی است. پیش از هر چیز، نوع منطقه خطرناک خود را بشناسید. منطقهبندی خطر (زون 0، 1، 2 برای گاز و 20، 21، 22 برای غبار) تعیین میکند که به چه سطح حفاظتی نیاز دارید. مثلاً برای Zone 0 یا 20 که بالاترین ریسک وجود دارد، باید چراغی انتخاب شود که تأیید شده برای آن زون باشد. نکته بعدی، کلاس دمایی محیط است؛ اگر محیط شما دمای بالایی دارد یا چراغ در نزدیکی منابع حرارت نصب میشود، مدلی را انتخاب کنید که کلاس دمایی مناسب (مثلاً T4 یا T5) داشته باشد تا در آن دما ایمن کار کند. همچنین به گروه گازی/غبار توجه کنید (مثلاً IIC برای گازهای بسیار انفجاری مانند هیدروژن). مورد مهم دیگر، مدت زمان روشنایی اضطراری چراغ است؛ اطمینان یابید که باتری چراغ توان تأمین نور کافی حداقل برای ۹۰ دقیقه را دارد که استاندارد اغلب اماکن صنعتی است. در زمینه مشخصات نوری، شدت نور و زاویه پخش را نیز در نظر داشته باشید تا چراغ انتخابی بتواند فضا را به اندازه کافی روشن کند. سهولت نصب و نگهداری از دیگر فاکتورهاست؛ برخی چراغهای اضطراری ضد انفجار طراحی ماژولار دارند که تعویض باتری یا قطعات آنها آسانتر است. همچنین بررسی کنید که متریال ساخت چراغ با محیط شما سازگار باشد (برای محیطهای دارای گازهای خورنده، بدنههای استنلس استیل یا آلومینیوم آنودایز شده مناسبترند). در نهایت، اعتبار برند سازنده و بازخورد مشتریان دیگر را جویا شوید. تجربه ثابت کرده چراغهای اضطراری ضد انفجار از برندهای معتبر نهتنها عملکرد بهتری دارند بلکه در صورت بروز مشکل، خدمات بهتری نیز ارائه میدهند.
کیفیت محصولات چراغ اضطراری ضد انفجار شایان الکتریک
شرکت شایان الکتریک به عنوان یکی از نامآوران عرصه تولید تجهیزات روشنایی صنعتی و ضد انفجار در ایران، مجموعهای از باکیفیتترین چراغهای اضطراری ضد انفجار را به بازار عرضه میکند. محصولات این شرکت مطابق با جدیدترین استانداردهای روز دنیا از جمله گواهینامههای ATEX و IECEx طراحی و ساخته میشوند. هر چراغ اضطراری ضد انفجار شایان الکتریک پیش از عرضه، مراحل سختگیرانهی آزمون و کنترل کیفی را پشت سر میگذارد تا در محیطهای پرخطر عملکردی مطمئن و بدون نقص داشته باشد. بدنههای مقاوم از جنس آلومینیوم صنعتی یا استیل ضدزنگ، درجه حفاظت IP66 به بالا و مقاومت مکانیکی IK07 تنها بخشی از مشخصات استاندارد محصولات شایان الکتریک است. بهرهگیری از تکنولوژی LED پیشرفته در این چراغها باعث شده که نوردهی بسیار درخشانی نسبت به مصرف انرژی ارائه دهند و طول عمر بالای ۵۰٬۰۰۰ ساعت داشته باشند. علاوه بر این، تمامی چراغهای اضطراری ضد انفجار این شرکت دوستدار محیط زیست بوده و فاقد هرگونه مواد مضر میباشند. شایان الکتریک با اتکا به تجربهی چندین ساله و تیم مهندسی مجرب خود، توانسته است ترکیبی از کیفیت برتر و قیمت رقابتی را فراهم آورد. گارانتیهای طولانیمدت (معمولاً ۵ ساله) و خدمات پس از فروش پاسخگو نیز نشاندهندهی اطمینان شرکت به دوام و کارایی محصولاتش میباشد. به طور خلاصه، اگر به دنبال چراغ اضطراری ضد انفجار با کیفیت عالی و استانداردهای کامل هستید، محصولات شایان الکتریک یکی از بهترین گزینههای پیش روی شما خواهند بود که امنیت محیط کاریتان را تضمین میکنند.
نتیجهگیری
در محیطهای صنعتی که ایمنی حرف اول را میزند، چراغ اضطراری ضد انفجار نقشی اساسی در حفاظت از جان افراد و داراییها ایفا میکند. این چراغها با ترکیب دو ویژگی مهم – تامین روشنایی در مواقع اضطراری و جلوگیری از بروز انفجار – یک راهکار بینظیر برای صنایع پرخطر محسوب میشوند. با نصب و استفاده از چراغهای اضطراری ضد انفجار استاندارد، نه تنها از وقوع حوادث ناگوار مانند انفجار یا آتشسوزی جلوگیری میشود، بلکه در صورت بروز شرایط بحرانی، مسیرهای خروج روشن و امن خواهند بود. همانطور که اشاره شد، سرمایهگذاری روی این تجهیزات به معنای رعایت مقررات ایمنی بینالمللی و حفاظت از نیروی انسانی و سرمایههای مادی است. در پایان باید تاکید کرد انتخاب درست و خرید از برندهای معتبر (مانند شایان الکتریک) تضمین میکند که چراغ اضطراری ضد انفجار شما در لحظات حساس به خوبی عمل کرده و پشتیبان ایمنی مجموعه شما باشد. به یاد داشته باشیم که ایمنی اتفاقی نیست؛ حاصل انتخابهای آگاهانه ما است.
سوالات متداول
1- چراغ اضطراری ضد انفجار چه تفاوتی با چراغ ضد انفجار معمولی دارد؟
چراغ ضد انفجار معمولی صرفاً برای روشنایی در محیطهای پرخطر طراحی شده و در برابر ایجاد جرقه و انفجار ایمن است، اما چراغ اضطراری ضد انفجار علاوه بر این ویژگیها، دارای باتری backup است و در صورت قطع برق به طور خودکار روشن میشود. به عبارت دیگر، چراغ اضطراری ضد انفجار دو کارکرد دارد: هم ضد انفجار است و هم روشنایی اضطراری را تأمین میکند.
2- آیا چراغ اضطراری ضد انفجار همیشه روشن میماند؟
بستگی به نوع طراحی آن دارد. برخی چراغهای اضطراری ضد انفجار به صورت دائمروشن (Maintained) هستند، یعنی در حالت عادی نیز روشناند و هنگام قطع برق از برق شهری به باتری سوئیچ میکنند. برخی دیگر غیردائم (Non-maintained) هستند و فقط وقتی برق قطع شود روشن میشوند. انتخاب هر کدام بسته به نیاز محیط و ترجیح کاربر صورت میگیرد.
3- چه مدت زمانی چراغ اضطراری ضد انفجار میتواند روشنایی بدهد؟
اغلب چراغهای اضطراری ضد انفجار طوری طراحی شدهاند که حداقل ۹۰ دقیقه نوردهی در حالت باتری داشته باشند. این زمان معمولاً برای تخلیه اضطراری افراد کافیست. برخی مدلهای پیشرفتهتر ممکن است ۱۲۰ دقیقه یا بیشتر هم روشن بمانند. مدت دقیق روشنایی اضطراری در مشخصات فنی چراغ ذکر شده است و به ظرفیت باتری آن بستگی دارد.
4- کدام استانداردها برای چراغ اضطراری ضد انفجار ضروری هستند؟
مهمترین استانداردها ATEX اروپا و IECEx بینالمللی هستند که نشان میدهند چراغ در آزمایشگاههای معتبر تحت آزمون قرار گرفته و ایمنی آن تایید شده است. علاوه بر اینها، درجه حفاظت IP (در برابر آب و گردوغبار) و درجه IK (در برابر ضربه) نیز بسیار مهماند. برای کاربردهای خاص ممکن است استانداردهای دیگری مانند UL (در آمریکا) یا گواهیهای ملی نیز نیاز باشد، ولی ATEX/IECEx تقریباً در سراسر جهان معتبرند.
5- چگونه از عملکرد صحیح چراغ اضطراری ضد انفجار اطمینان حاصل کنیم؟
بهترین راه، تست دورهای و نگهداری منظم است. طبق توصیهها باید چراغهای اضطراری (از جمله نوع ضد انفجار) را حداقل ماهی یکبار تست کوتاهمدت و سالی یکبار تست بلندمدت کنید تا مطمئن شوید باتری و مدار آن درست کار میکند. همچنین بازبینی دورهای بدنه و اتصالات چراغ ضروری است تا آسیبی ندیده باشند. در صورت مشاهده هر گونه ایراد (مثلاً کاهش شدید زمان روشنایی باتری)، باید باتری یا قطعات معیوب را تعویض نمود. با نگهداری صحیح، چراغ اضطراری ضد انفجار همیشه آماده به کار خواهد بود.
۰۸۶-۳۳۵۵۳۲۴۸-۹
۰۸۶-۳۳۵۵۴۱۱۸