روشنایی سوله‌ و کارگاه‌‌های صنعتی از جمله مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر بهره‌وری، ایمنی و سلامت کارکنان است. استفاده از چراغ سوله ای مناسب و طراحی صحیح سیستم روشنایی در این مکان‌ها نه تنها باعث افزایش کیفیت کار می‌شود، بلکه مصرف انرژی را نیز بهینه می‌کند. در این مقاله به بررسی ۸ نکته و فاکتور اساسی در روشنایی سوله و کارگاه‌های صنعتی می‌پردازیم.

1. نوع فعالیت و نیاز نوری

اولین گام در طراحی سیستم روشنایی، شناخت نوع فعالیت انجام‌شده در محیط صنعتی است. فعالیت‌هایی مانند مونتاژ دقیق یا جوشکاری نیازمند نور بیشتری نسبت به انبارداری یا کارهای سنگین هستند. شدت نور مورد نیاز به لوکس (واحد اندازه‌گیری شدت روشنایی) محاسبه می‌شود.

به عنوان مثال برای سوله هایی که در آن فعالیت‌های دقیق انجام میشود از 500-1000 لوکس استفاده شود، و برای سوله هایی که برای انبارداری استفاده میشود از 150-300 لوکس استفاده میشود. برای اینکار بهتر است از استانداردهای روشنایی مانند EN 12464-1 برای تعیین نیازهای نوری فعالیت‌ها استفاده شود.

2. ارتفاع سقف و نصب منابع نوری

ارتفاع سقف یکی از عوامل کلیدی در انتخاب نوع چراغ‌ها و طراحی سیستم روشنایی است. در سوله‌هایی با سقف بلند (بالاتر از 6 متر) باید از چراغ‌های LED با شدت روشنایی بالا و زاویه تابش مناسب استفاده شود. در سقف‌های کوتاه‌تر می‌توان از پنل‌های LED یا چراغ‌های فلورسنت بهره برد. توصیه میشود از رفلکتورهای مناسب برای جلوگیری از هدررفت نور و هدایت نور به سطح کار استفاده شود.

 3. توزیع یکنواخت نور

عدم توزیع یکنواخت نور می‌تواند منجر به خستگی چشم و کاهش بهره‌وری کارکنان شود. استفاده از چراغ‌هایی با زاویه تابش گسترده و نصب متقارن چراغ‌ها در فواصل معین، توزیع یکنواختی ایجاد می‌کند. کاهش سایه‌ها در محیط کار نیز اهمیت بالایی دارد، به خصوص در فرآیندهای دقیق. برای این منظور استفاده از نرم‌افزارهای طراحی نورپردازی مانند Dialux برای شبیه‌سازی توزیع نور توصیه میشود.

4. مصرف انرژی و بهره‌وری سیستم روشنایی

با توجه به ابعاد بزرگ سوله‌ها و کارگاه‌های صنعتی، مصرف انرژی می‌تواند هزینه‌های زیادی را به همراه داشته باشد. انتخاب چراغ‌های LED با راندمان بالا (lm/W) بهترین گزینه برای کاهش مصرف انرژی است. استفاده از سیستم‌های هوشمند روشنایی، مانند حسگرهای حرکتی و روشنایی روز، مصرف انرژی را بهینه‌تر می‌کند. مزیت استفاده از چراغ سوله ای و کارگاهی با کیفیت کاهش هزینه‌ها و افزایش عمر تجهیزات است.

5. شاخص نمود رنگ (CRI)

شاخص نمود رنگ (Color Rendering Index یا CRI) معیاری است برای ارزیابی کیفیت نور در بازتاب رنگ‌ها. این شاخص نشان می‌دهد که یک منبع نور چگونه رنگ‌ها را در مقایسه با نور طبیعی خورشید نشان می‌دهد. هر چه CRI بیشتر باشد، رنگ‌ها طبیعی‌تر و زنده‌تر به نظر می‌رسند. محیط‌های صنعتی مانند مونتاژ قطعات رنگی یا صنایع غذایی نیازمند شاخص نمود رنگ بالای 80 هستند. برای کارگاه‌هایی که نیاز به تشخیص دقیق رنگ‌ها دارند، انتخاب منابع نوری با CRI نزدیک به 100 ایده‌آل است.

۶. نورپردازی ترکیبی و استفاده از نور طبیعی

نورپردازی ترکیبی شامل استفاده همزمان از نور طبیعی و مصنوعی است. این روش مزایای زیادی دارد از جمله:

• • کاهش هزینه‌های برق در ساعات روز.
  • بهبود شرایط روحی و جسمی کارکنان با نور طبیعی.

به این منظور میبایست پنجره‌ها و نورگیرهای سقفی نصب کرد و از سنسورهای تنظیم شدت نور برای تطبیق نور مصنوعی با نور طبیعی استفاده کرد.

۷. ایمنی و استانداردها

رعایت استانداردهای ایمنی در روشنایی، از بروز حوادث جلوگیری می‌کند. برخی نکات مهم شامل:

1. 1. عدم خیرگی مستقیم چشم کارکنان.
   2. استفاده از چراغ‌های ضد انفجار در محیط‌های با مواد اشتعال‌زا.
   3. استانداردها: رعایت الزامات OSHA و IEC در طراحی سیستم روشنایی.

۸. نگهداری و عمر مفید تجهیزات روشنایی

سیستم روشنایی باید کمترین نیاز به تعمیر و نگهداری را داشته باشد. چراغ‌های LED به دلیل عمر طولانی (50,000 ساعت یا بیشتر) گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه هستند. طراحی سیستم روشنایی به گونه‌ای باید باشد که دسترسی به تجهیزات برای تعمیر آسان باشد.

نتیجه‌گیری

طراحی و اجرای سیستم روشنایی مناسب در سوله‌ها و کارگاه‌های صنعتی، تاثیر مستقیمی بر بهره‌وری، ایمنی و کیفیت کار دارد. با توجه به نکات مطرح‌شده، می‌توان سیستمی مقرون‌به‌صرفه و کارآمد ایجاد کرد که نه تنها نیازهای نوری محیط را تامین کند، بلکه مصرف انرژی را نیز به حداقل برساند. بهره‌گیری از فناوری‌های مدرن و رعایت استانداردهای ایمنی و کیفیت، کلید موفقیت در طراحی روشنایی صنعتی است.

3 دیدگاه دربارهٔ «۸ فاکتور مهم در روشنایی سوله و کارگاه‌های صنعتی»

شاهین گفت:

1403-09-28 در 5:21 ق.ظ

سلام وقتتون بخیر
شما نوشتید 8 فاکتور مهم در روشنایی سوله و کارگاه‌های صنعتی ولی چرا 4 تا فقط گفتید؟

پاسخ

شایان برق گفت:

1403-10-06 در 9:48 ق.ظ

سلام وقت شما بخیر، ممنون از دقتتون، ادامه مقاله در چند روز آینده منتشر خواهد شد.

پاسخ